Lęk społeczny (inaczej fobia społeczna) to zaburzenie lękowe charakteryzujące się intensywnym, utrzymującym się strachem przed oceną społeczną lub kompromitacją w sytuacjach społecznych, takich jak rozmowy z nieznajomymi, wystąpienia publiczne, posiłek w restauracji czy rozmowy kwalifikacyjne. To coś więcej niż zwykła nieśmiałość – objawy są paraliżujące i prowadzą do unikania wielu sytuacji społecznych.
Objawy lęku społecznego:
1. Psychiczne:
• Wewnętrzne napięcie, przewlekła obawa, że zostanie się źle ocenionym lub ośmieszonym.
• Częste unikanie interakcji społecznych, samotność, obniżona pewność siebie.
2. Fizjologiczne:
• Zaczerwienienie, drżenie rąk i głosu, kołatanie serca, pocenie się, duszności, napięcie mięśniowe.
3. Społeczno‑zawodowe:
• Trudności w pracy (prezencje, spotkania) i szkole, rezygnacja z awansu, utrudniona komunikacja interpersonalna.
Przyczyny
Lęk społeczny rozwija się w wyniku wielu czynników:
• Genetyka i neurobiologia – nadaktywne ciało migdałowate zwiększa skłonność do lęku.
• Doświadczenia – traumatyczne sytuacje jak publiczne ośmieszenie, odrzucenie czy przemoc mogą wywołać lęk.
• Osobowość i wychowanie – nieśmiałość, nadopiekuńczość, krytyczne środowisko – to częste czynniki ryzyka.
Skutki społecznych ograniczeń
Nieleczony lęk społeczny może prowadzić do izolacji, problemów w relacjach i pracy, a także sprzyjać depresji i nadużywaniu substancji psychoaktywnych .
Leczenie
Terapia poznawczo‑behawioralna (CBT)
To pierwsza linia leczenia, obejmuje:
• Identyfikację i zmianę irracjonalnych przekonań,
• Ćwiczenia ekspozycyjne,
• Trening umiejętności społecznych,
• Techniki relaksacyjne.
Farmakoterapia
Leki są efektywnym wsparciem, szczególnie w połączeniu z terapią.
Wsparcie dodatkowe:
• Trening umiejętności społecznych (asertywność, radzenie sobie z konfliktami),
• Techniki relaksacyjne (medytacja, oddychanie, joga),
• Wsparcie grupowe i psychoedukacja – redukują stygmatyzację i izolację.
